Okres przyjścia na świat dla młodego człowieka jest sporym stresem, ale to dopiero początek – przed nim i jego rodzicami rok intensywnych zmian. Przemiany te dotyczą dwóch kwestii, rozwoju pod względem fizycznym i psychicznym. Warto wiedzieć, że rozwój fizyczny przebiega stopniowo i płynnie. Rozwój układu nerwowego natomiast charakteryzuje się skokami, które obserwowane są u dzieci i nazywane jako skok rozwojowy.
Skok rozwojowy – co to?
Zmiany obserwowane przy skoku rozwojowym są poprzedzone zmianą w zachowaniu malucha, czyli zazwyczaj marudzeniem, płaczliwością czy rozdrażnieniem. I tak dotąd płaczliwe dziecko robi się spokojne, ciche a spokojne dzieci stają się płaczliwe i marudne. Mogą pojawić się problemy ze spaniem i z jedzeniem. Dziecko w tym okresie najlepiej czuje się w objęciach mamy oraz taty, których nie chce opuszczać nawet na chwilę. Zdarza się również, że w tym okresie, tuż przed samym skokiem dziecko poniekąd cofa się w rozwoju i traci umiejętności do tej pory opanowane. Wszystko powraca, gdy pojawia się skok rozwojowy i dziecko nabywa nowe umiejętności.
Kiedy występują? Jakie zmiany się obserwuje?
Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny. Określone zmiany dla danego momentu rozwoju układu nerwowego są umowne, ponieważ zależą od:
– rozwoju mózgu w okresie płodowym, dlatego w innym momencie obserwuje się skok u wcześniaka, dziecka urodzonego w terminie i po wyznaczonej dacie porodu;
– indywidualnych preferencji, ponieważ dziecko już na tym etapie może skupić się na jednej, wybranej umiejętności zaniedbując jednocześnie rozwój kolejnej.
Wyróżnia się 7 skoków rozwojowych, które występują:
– 5 tygodni po urodzeniu (pierwszy skok rozwojowy) – wrażenia:
Do tej pory głównie spało i było bardzo spokojne. Teraz dziecko zaczyna obserwować otoczenie i skupia wzrok na wybranym punkcie. Zaczyna w tym momencie także słyszeć, czuje zapachy i smaki dużo intensywniej niż wcześniej. Pojawia się pierwszy uśmiech i łzy. Po miesiącu życia układ pokarmowy lepiej funkcjonuje, dlatego też dziecku rzadziej się odbija i ulewa.
– 7 – 9 tygodni po urodzeniu (drugi skok rozwojowy) – wzory:
Dziecko coraz lepiej trzyma główkę w górze. Zauważa również, że ma rączki i nóżki – zaczyna nimi intensywnie ruszać. Na razie odbywa się to sposób nieskoordynowany. Jest to moment, w którym maluch coraz częściej przygląda się twarzom oraz wydaje pierwsze dźwięki. W dziecku rozbudza się ciekawość, dlatego chętnie słucha siebie samego i różnych dźwięków, piosenek.
– 11 – 12 tygodni po urodzeniu (trzeci skok rozwojowy) – niuanse:
Trzymiesięczne dziecko potrafi wyłapać niewielkie różnice w tonie głosu czy zachowaniu. To baczny obserwator, który potrafi już skoordynować ruchy oczu i głowy. Bada świat rączkami, które bardzo często wkłada do buzi. Bawi się także nimi, podobnie jak głosem – piszczy i zmienia ton głosu. Potrafi się już także znudzić, co umiejętnie sygnalizuje marudzeniem.
– 14 – 19 tygodni po urodzeniu (czwarty skok rozwojowy) – wydarzenia:
Od tego momentu okresy płaczliwości i marudzenia przed każdym skokiem rozwojowym wydłużają się. Maluch zaczyna rozumieć zdarzenia, dlatego bawi się grzechotkami czy gryzakami. Rodzice mogą usłyszeć pierwsze słowa takie jak mama i tata. W kwestii fizycznej – przekręca się z brzucha na plecy i odwrotnie, próbuje raczkować oraz może przekładać przedmioty z ręki do ręki. Jest na tyle uważny, że szuka rodziców i reaguje na własne imię.
– 22 – 26 tygodni po urodzeniu (piąty skok rozwojowy) – lęk separacyjny:
Czas rozdrażnienia poprzedzający ten skok rozwojowym rozwojowy może trwać nawet 4 tygodnie. Maluch może także źle spać, ponieważ pojawiają koszmary senne powodujące problemy ze snem. Jest nieśmiałe w stosunku do innych, pojawiają się również problemy z apetytem. Dziecko siada, chwyta przedmioty, którymi potrafi uderzać. Potrafi obserwować obrazki w oglądanych książeczkach. Zaczyna naśladować, dlatego na pożegnanie potrafi zamachać rączką.
– 33 – 37 tygodni po urodzeniu (szósty skok rozwojowy) – kategorie:
W tym momencie dziecko rozpoznaje już kształty oraz potrafi być zazdrosne o rodzica, kiedy ten okazuje zainteresowanie innemu dziecku. Śmieje się z zabawnych gestów i dźwięków, jak również potrafi robić miny do odbicia w lustrze. Zabawa sprawia mu coraz więcej radości, dlatego też zaczyna tulić przytulanki.
– 41 – 46 tygodni po urodzeniu (siódmy skok rozwojowy) – sekwencje:
Roczne dziecko potrafi już wiele, ponieważ naśladuje już odgłosy zwierząt. Potrafi powiedzieć NIE, jak również rozpoznaje kształty. Poza rozwojem intelektualnym, jego sprawność fizyczna też się bardzo rozwinęła – wspina się na tapczany, rysuje, potrafi celować piłką czy nawet zaczyna chodzić.
Skoki rozwojowe u niemowląt są rzeczą naturalną, która trwa 12 miesięcy. Bywa, że jest to trudny okres dla dziecka i jego rodziców. Dlatego warto poświęcić czas i okazać wiele czułości dziecku, wtedy o łatwiej będzie mu poznać ten na razie niezrozumiały dla niego świat. Każdy uśmiech i radość jest bezcenna, warto o tym pamiętać.
